Spectaculaire ‘return on investment’ op investering in data en business intelligence. Een praktijkvoorbeeld.

Een praktijkvoorbeeld: Werkzaak Rivierenland investeert al sinds 2015 in het benutten van data en bespaart daardoor jaarlijks tientallen miljoenen euro’s belastinggeld. Bovendien heeft dit sterk bijgedragen aan een spectaculaire verlaging van het aantal uitkeringsgerechtigden in de regio door een verhoogde uitstroom naar zelfstandig werk.

1. Introductie Werkzaak Rivierenland

Werkzaak Rivierenland

Onlangs maakten we kennis met Elfriede Boer, directeur van Werkzaak Rivierenland. Werkzaak Rivierenland is een zogenaamde gemeenschappelijke regeling, een samenwerking tussen gemeenten, en voert voor de samenwerkende gemeenten Buren, Culemborg, Maasdriel, Neder-Betuwe, Tiel, West Betuwe, West Maas en Waal en Zaltbommel onder meer de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en de Participatiewet (PW) uit. Werkzaak Rivierenland verwoordt dat als volgt: ‘Werkzaak Rivierenland begeleidt mensen bij het vinden van werk en biedt inkomensondersteuning. Ook helpen wij werkgevers bij inclusief ondernemerschap. Talent werkt voor Rivierenland!’ Duidelijk is dat Werkzaak Rivierland een organisatie is met een maatschappelijke doelstelling. De pay-off maakt de maatschappelijke drive, het hogere doel, concreet:

‘Iedereen doet mee. Daar geloven wij in!’

Eerste indruk: uitdagende ambitie

We gaan nooit onvoorbereid naar een kennismaking. We scannen de website ‘diagonaal’ om snel een beeld te vormen. Meestal is dat een standaard ‘moetje’. Hier niet: ‘onze ambitie’ zet ons direct op het puntje van onze stoel. Dit is anders en ronduit stoer!

Groot denken: bijdrage aan de mondiale agenda

‘De 17 duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties zijn bedoeld om de wereld tot een betere plek te maken in 2030. Werkzaak ziet in 3 van deze 17 aanknopingspunten voor haar werk: ‘partnerschappen om doelstellingen te bereiken’, ‘kwaliteitsonderwijs’ en ‘waardig werk en economische groei’. Wij dragen van harte bij aan de mondiale agenda.’

Entrée Geldermalsen

We stappen de hoofdingang in Geldermalsen binnen en staan direct in een horecaomgeving. Een gastvrij welkom. Er wordt brood gebakken. Tafels worden gedekt. ‘Doelgroepmedewerkers’ worden hier opgeleid om straks bij bijvoorbeeld Van der Valk in Tiel de keukenbrigade te versterken, eerst in een leertraject, en later zo mogelijk als werknemer.

Het pand is enkele jaren geleden gebouwd, oogt modern en transparant, met veel daglicht en glas.

We krijgen een rondleiding die indruk maakt. Praktijkbegeleider Leon neemt ons mee door de diverse werkruimtes en vertelt met veel passie soms heel persoonlijke verhalen over medewerkers waarvoor Werkzaak het verschil maakt. Bijvoorbeeld over een medewerkster die enkele jaren geleden succesvol is uitgestroomd en bij een weerzien tegen haar familie zegt: ‘door hen heb ik mijn leven weer terug’.

De lay-out van het pand is ingericht volgens het principe van ‘de werkladder’. De werkladder is een begrip in deze sector: de bedoeling is dat doelgroepmedewerkers vanuit de WSW en PW instromen op een trede van de werkladder, en begeleid en gestimuleerd worden om steeds een trapje hoger te gaan, om uiteindelijk via één van de hoogste treden uit te stromen naar een baan in het bedrijfsleven. Als je van voor naar achter de werkruimten bezoekt ga je figuurlijk steeds een trede hoger om uiteindelijk bij de uitgang ‘uit te stromen’.

Ondernemerschap en maatschappelijke doelstelling: dat gaat hand in hand!

Het gesprek met Elfriede is al even enerverend. Wat een aanstekelijk enthousiasme en ondernemerschap. Haar statement: ‘Het idee, dat werk vervelend is, is diepgeworteld, maar zeer ten onrechte. Werk is juist leuk en biedt zingeving en ontplooiing. Dat moet uitgestraald worden’. Dat doet ze, en ook de medewerker die ons van een horecawaardige cappuccino voorziet.

Ondernemerschap gaat zeker samen met een maatschappelijke doelstelling, sterker nog: het moet samen gaan. De funding van Werkzaak Rivierenland bestaat vooral uit heel veel belastinggeld, en dat moet goed besteed of teruggegeven worden.

Sturen op output

Dat betekent dat iedere uitgegeven euro raak moet zijn en tot de juiste output moet leiden. Zo niet, dan wordt actie genomen. Daarbij moet je niet denken aan een keiharde Angelsaksische afrekencultuur: tussen soft en hard zit nog minstens één gradatie: medium. Niks doen is geen optie, leren en verbeteren is het gezamenlijke doel. Maar als dat niet tot de gewenste output leidt, dan is niks doen nog steeds geen optie. Dan moet je pijnlijke beslissingen durven nemen. Een team van 12 managers helpt Elfriede daarbij. ‘Data en business intelligence zijn daarbij cruciaal’. Hoe, dat vertellen we je zo.

Innovatie

Nog zo’n bijzonderheid: Werkzaak Rivierenland heeft een ‘innovatiemanager’. De innovatiemanager is helemaal gefocust op het identificeren en realiseren van kansen die bijvoorbeeld nieuwe technologieën bieden. Het Travis vertaalapparaat is bijvoorbeeld een uitkomst bij het scholen van statushouders met een grote taalachterstand. De VR-bril gaan ze uitproberen als instrument voor oriëntatie van werkzoekenden. Maar ook procesinnovatie krijgt permanente aandacht, zowel binnen Werkzaak Rivierland, als bij de bedrijven die zaken doen met Werkzaak Rivierenland en door haar geadviseerd worden. Op één innovatie zoomen we nu in: het benutten van data.

2. Investeren in data & business intelligence: lef, visie en (social) return

Sinds haar aantreden in 2015 heeft Elfriede vol ingezet op het ontsluiten en benutten van data. In deze sector was en is dat echt vernieuwend. Niet zomaar een beetje ‘spielerei’, maar vanaf het begin met een jaarlijkse investering van ruim € 100.000 per jaar. Cumulatief zal de investering volgend jaar de € 1 mln. overschrijden. Wij van i2o zijn dagelijks ook actief in typische profitsectoren, zoals het wegvervoer, de binnenvaart, de flex- en de bouwsector, maar ook daar zijn investeringen van deze omvang in data en business intelligence uitzonderlijk. Kortom: lef, visie en ballen!

‘(Social) Return on investment’ in data & business intelligence

Ieder ondernemer zal zeggen ‘leuk verhaal, maar wat levert dit op?’ Terecht! Een investering vereist een goede business case: een positieve ‘return on investment’. De return wordt in de profitsector dan vooral in euro’s uitgedrukt. In de sector van Werkzaak Rivierenland is het gangbaar om daar ‘social’ aan toe te voegen: ‘social return on investment’. Daarmee wordt direct duidelijk dat het gaat om sociale, maatschappelijke, output. Wat Elfriede betreft, en wij zijn het daar zeer mee eens, gaat het om beide. De euro’s (belastinggeld) moeten goed besteed worden en dus ook euro’s opleveren, en tegelijk moeten ze tot social return leiden.

Eerst de euro’s: ‘return on investment’

1. In ca. 5 jaar tijd is Werkzaak Rivierenland er in geslaagd het aantal uitkeringsgerechtigden van de 8 deelnemende gemeenten te reduceren van 4.500 naar 2.500, een ongekende daling van 44%! Dat is een uitzonderlijke prestatie. Reken dit aantal om naar euro’s (over de duim op basis van een netto jaarlijkse uitkeringslast per uitkeringsgerechtigde van € 15.000): ‘een besparing van € 30 mln. belastinggeld per jaar!’ Dan nemen we allerlei andere positieve effecten niet eens mee.
2. Een hardnekkig probleem in de sector betreft de zogenaamde ‘verloren uren’. Een doelgroepmedewerker wordt door Werkzaak Rivierenland op basis van de ingeschatte verdiencapaciteit betaald voor 36 uur werk per week. Werkzaak Rivierenland ziet slechts kans om deze medewerker te detacheren bij een bedrijf voor 32 uur per week. De resterende 4 uren werden traditioneel, diepgeworteld in de cultuur van de sector, aangemerkt als ‘verloren uren’. De doelgroepmedewerker zit iedere week 4 uur betaald thuis omdat er geen werk is. Dit was Elfriede een doorn in het oog, dat kan niet waar zijn. Het is niet alleen niet werken, maar ook niet leren en niet ontwikkelen. Ze heeft de data-analisten alle ‘verloren uren’ inzichtelijk laten maken, omgerekend ‘een omzetderving van € 400.000 per jaar’, en het beleid ingezet dat deze medewerkers naar de vestiging van Werkzaak Rivierenland komen om op locatie ander werk te verrichten.

Social return on investment (1)

Dit is niet in geld uit te drukken, maar zonder twijfel nog veel groter dan de return in euro’s. Stel je voor: ‘2.000 minder uitkeringsgerechtigden’, dat betreft niet alleen heel veel individuen, maar ook heel veel gezinnen. Gezinnen met werkende ouders met een ‘normale’ baan, die zelfstandig bij een onderneming werken en inkomen verwerven. Het is bekend dat kinderen die opgroeien in een gezin met werkende ouders veel meer kans hebben om zelf ook succesvol te zijn in het vinden van werk. De impact is dus groot. Werk heeft een zeer positieve correlatie met geluk, met zingeving en ontplooiing.

Hiermee voldoet Werkzaak Rivierenland aan haar bestaansrecht en belangrijkste doelstelling: ontwikkeling, doorstroom en uitstroom van mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt, naar een zelfstandige baan bij een werkgever.

Social return on investment (2): bijdrage aan het oplossen van de krapte op de arbeidsmarkt

Iedere dag horen we berichten dat de krapte op de arbeidsmarkt in allerlei sectoren de grootste zorg is. De zorg, transport & logistiek, de bouw. Er is vooral een tekort aan vakmensen, vaak mbo-geschoold. ‘Door zoveel uitkeringsgerechtigden te ontwikkelen en te laten uitstromen naar de arbeidsmarkt levert Werkzaak Rivierenland een grote bijdrage aan het invullen van deze enorme behoefte’. Veel van deze mensen zijn bij uitstroom mbo-geschoold.

Nog een voordeel: beter ‘in control’ en meer kans om een ‘hard to get’ accountant te vinden

Een zijspoor, maar wel actueel. Accountants willen steeds meer met een boog om de non-profit sector heen lopen. Die markt is niet interessant genoeg om hun schaarse aantal medewerkers op in te zetten. Alleen non-profit organisaties die aantoonbaar ‘in control’ zijn maken nog een kans. En laten we wel zijn: een externe audit met een positief oordeel is naar buiten toe, zeker als je funding uit zoveel belastinggeld bestaat, toch wel heel belangrijk. ‘In control’ zonder goede stuurinformatie is vrijwel ondenkbaar. En goede stuurinformatie, zonder een goede ontsluiting van je data én inzicht door middel van interactieve dashboards, is eveneens vrijwel ondenkbaar. Een extra actueel argument om je data te benutten. En dat doe je natuurlijk niet primair voor je accountant, maar voor je onderneming en je stakeholders.

Causaliteit tussen de investering in data en business intelligence en de return

Die is er. Uiteraard wordt de return niet uitsluitend gerealiseerd met de investering in het ontsluiten en benutten van data en het inzichtelijk maken daarvan met behulp van een business intelligence tool. Maar het is wel een randvoorwaarde. Concreet:

1. Daling aantal uitkeringsgerechtigden: bedrijven hebben de perverse prikkel om doelgroepmedewerkers niet in dienst te nemen, maar steeds te vragen om nieuwe, want die zijn goedkoper of zelfs gratis. Werkzaak Rivierenland werkt daar niet aan mee. Op basis van de data worden de termijnen dat een doelgroepmedewerker bij een bedrijf werkt strak gemonitord. Op basis van tijdige signalering gaat de verantwoordelijke manager vroeg in het proces in gesprek met deze bedrijven. Als de doelgroepmedewerker voldoet aan het uitstroomniveau, en het lukt niet om deze te laten uitstromen naar het bedrijfsleven, dan krijgt deze medewerker een contract aangeboden bij een door Werkzaak Rivierenland opgezet uitzendbureau en via die route ‘in de markt gezet’, als tussenstap naar een vaste baan bij een onderneming. Het gaat hier, zoals altijd om én én én: beleid, proces, verantwoordelijkheid, monitoring, signalering, bijsturen. Zonder inzicht op basis van data is dit onmogelijk. De data zijn ook de basis om te monitoren of het beleid, de afgesproken processen en de verantwoordelijkheden worden nageleefd. En uiteindelijk wordt ook de output gemeten en zichtbaar: 2.000 minder uitkeringsgerechtigden.
2. Verloren uren: ook hier geldt én én én: beleid, proces, verantwoordelijkheid, monitoring, signalering, bijsturen. En wat die verantwoordelijkheid betreft: voor iedere kritische prestatie indicator (KPI) is één manager eindverantwoordelijk. Dat betekent dat er altijd iemand kan worden aangesproken, en dat er een cultuur ontstaat waarin dat ook echt gebeurt. Dat is allemaal randvoorwaardelijk om de gewenste output te realiseren.

3. Conclusie: investeren in data en business intelligence loont!

Die conclusie zal inmiddels wel duidelijk zijn. Durf de kansen die data biedt te zien en te realiseren. Dat geldt voor iedere onderneming en organisatie, zowel profit als non-profit. Natuurlijk moet je bij een substantiële investering een goede business case uitwerken, dat geldt ook voor een investering in het benutten van data en het opzetten van business intelligence dashboards. Het is heel verstandig om daarbij weloverwogen keuzes te maken: welk onderdeel heeft de hoogste prioriteit of biedt de grootste kansen, baken af en houdt het overzichtelijk, met ‘the end in mind’ zodat je het voor de lange termijn goed opzet en goed kunt onderhouden.

i2o Business Consultancy & Business Intelligence

‘Van inzicht naar ondernemerssucces’: daar staat i2o voor. i2o richt zich, zoals de naam al zegt, op zowel business consultancy (strategie, management & organisatie, finance) als op data en business intelligence. i2o onderscheidt zich door haar integrale focus, en verbindt een business intelligence project altijd met je strategie, je operatie, finance en je mensen. Een BI-dashboard is geen doel, maar een middel op weg naar (nog meer of nog langer) ondernemingssucces. Goed inzicht is een randvoorwaarde.

Graag gaan we met jou in gesprek en inspireren we je: ‘iedere ondernemer doet mee, daar geloven wij in’

Met veel plezier inspireren we jou met een demo op basis van onze ‘real life projecten’ en adviseren we je over de mogelijkheden en beste aanpak van jouw data & business intelligence project op weg naar een mooie (social) return on investment. Laat je gegevens achter en we nemen snel contact met je op. Bellen mag natuurlijk ook.