Ondernemen vraagt veel van ons organiserend vermogen om digitalisering, verduurzamen, platformen en innoveren te integreren in onze processen en structuren. Deze thema’s hebben vat gekregen op de organisatie en leveren kansen en bedreigingen op voor onze ondernemingen. Klanten hebben hoge verwachtingen. Nieuwe toetreders met disruptieve technologieën of data gedreven concepten zien kans om aan deze hoge verwachtingen te voldoen. Ze leveren maatwerkservices. Menig ondernemer probeert te volgen. Men past processen en toeleveringsketens aan en probeert bij te blijven in een enorm competitief speelveld.
Dit speelveld in een snel veranderende omgeving maakt dat ondernemers zich steeds meer af gaan vragen of je niet beter af bent met een ad-hoc strategie. Dit om te voorkomen dat een langere horizon snel verouderd raakt. Door te focussen op de korte termijn en flexibiliteit, kun je sneller inspelen op marktveranderingen dan je concurrenten.
Niet zo’n gekke gedachte leert een strategisch onderzoek van A.T. Kearney ons. Daaruit blijkt dat daar waar het een strategie voor de korte termijn betreft er bijna geen verschil is in gunstige resultaten tussen een ad-hoc (46%) en een geplande strategie (47%). Het onderzoek is in 2014 gehouden onder ruim 2.000 topmanagers wereldwijd.
Toch zien wij een groot nadeel in ad-hoc strategieën. Het vraagt namelijk wel iets van je organisatie. In hoeverre kun je voldoende flexibel inspelen op veranderingen die een dergelijk grote impact op je processen, mensen en klanten hebben. Transities volgen nieuwe businessmodellen. Maar omdat ontwikkelingen elkaar snel opvolgen, volgt geen duurzame instandhouding. Het legt grote druk op de organisatie, vraagt om een groot aanpassingsvermogen en maakt dat je constant in de achtervolging staat op je concurrenten.
Wij zien nog een ander groot nadeel in ad-hoc strategieën en daarnaast een korte horizon. Trends waar wij het vandaag de dag over hebben, hebben grote maatschappelijke en sociale impact en kennen een veel langere horizon. Het zijn trends die de organisatie van de toekomst zullen vormgeven. Eenvoudigweg proberen te volgen, is lastig of wellicht zelfs onmogelijk. Simpelweg omdat ze enorme transformaties teweeg zullen brengen. Als organisatie data gedreven worden, betekent dat een geheel nieuwe blauwdruk voor ondernemingen. Het vinden van duurzame manieren om producten en diensten te leveren, zet je toeleveringsketens op zijn kop.
Onze vraagtekens die wij stellen bij ad-hoc en kortere horizon strategieën wordt mede door Kearney in zijn onderzoek onderschreven. Organisaties met strategische focus op een langere horizon van 5 jaar of langer presteren beter en zijn daarmee succesvoller (85%). In tegenstelling tot die met focus op een kortere horizon (53%) en die met ad hoc strategische vooruitzichten (46%).
Een vraag die ons bezighoudt, is waarom volgt een ondernemer zijn eigen weg niet. Waarom laat hij zijn succes afhankelijk zijn van anderen? Wellicht ligt dat in het feit dat veel topmanagers vinden dat strategieontwikkeling te complex is geworden. Ongeveer 62%van de 2.000 topmanagers uit Kearney ’s onderzoek zegt dat strategie de afgelopen tien jaar ingewikkelder is geworden. Zo’n 74% zegt dat complexiteit hen dwingt meer tijd en moeite te besteden aan het formuleren van een strategie.
Dat zien wij ook terugkomen bij de redenen die men noemt voor een falende strategie. Men wijdt dit enerzijds aan het onjuist formuleren van de strategie en anderzijds aan de ontwikkeling van de strategie. Onder het formuleren van een strategie verstaan wij het bepalen van de doelen van een onderneming. Om die doelen te kunnen realiseren, worden samenhangende strategische keuzes met betrekking tot de inzet van middelen en activiteiten gemaakt. Bij het ontwikkelen van een strategie gaat het per definitie om de fit tussen datgeen wat een onderneming te bieden heeft in haar omgeving. Ofwel de afstemming van de sterktes en zwaktes van de organisatie op de kansen en bedreigingen in de markt.
Een grote bepalende factor voor falende strategieën die onderdeel vormt van strategieontwikkeling zijn volgens Gartner een gevolg van foutieve aannames. “De geschiedenis is bezaaid met voorbeelden van organisaties die ernstige groeivertragingen hebben opgelopen. Dit vanwege strategieën die zijn gebaseerd op onjuiste veronderstellingen over klanten, concurrenten of interne capaciteiten. Een gebrek aan duidelijkheid leidt tot ongewenste verrassingen tijdens de uitvoering. Het vermindert het vermogen van managers om onzekerheden te monitoren en daarop te reageren.”, aldus Gartner (2020 Gartner Execution Gap Survey). Het onderzoek van Kearney onderschrijft dit, want als grootste redenen voor falende strategieën noemen topmanagers onder andere:
De juiste keuzes maken, valt niet mee. En de complexiteit neemt toe. Zeker in een tijd die gepaard gaat met structurele onzekerheden en in een omgeving waarin diverse complexe maatschappelijke vraagstukken spelen die grote sociale, technologische en economische veranderingen vergen en teweegbrengen. Succesvolle concurrenten ‘kopiëren’ ligt vanuit de complexiteit bezien dan voor de hand. Of kan het anders?
Het voornaamste manco in ons bekende strategieontwikkelingsmethoden was dat er geen geschikte methode voorhanden was om foutieve aannames te minimaliseren. Mede door onvoldoende inzicht in trends en toekomstige ontwikkelingen. Onzekerheid reduceren en een scherper toekomstbeeld definiëren zijn essentieel om de juiste aannames te kunnen doen. Aannames waarin context, samenhang en coherentie zonder meer geborgd zijn.
‘Was’ schrijf ik, omdat deze er inmiddels wel is. Om namelijk in die grote behoefte te voorzien heeft i2o Business Consultancy de krachten gebundeld met Dr. Cornelis van Dorsser. Hij heeft zich de afgelopen 15 jaar gespecialiseerd in gestructureerd vooruitkijken en een nieuw wetenschappelijk foresight raamwerk ontwikkeld heeft. In samenwerking met i2o is dit wetenschappelijke raamwerk nu vertaald in een praktisch toepasbare foresight methode. Deze hebben wij geïntegreerd in het Strategisch Ontwikkel Programma i2o®, dat we al enkele jaren succesvol implementeren.
Goed om te weten dat er een strategieontwikkelmethode is die helpt om een falende strategie te voorkomen. Echter, vervolgens lopen volgens Kearney veel top managers tegen problemen aan om tot een succesvolle implementatie te komen. Redenen die men benoemt zijn:
Om een verandering succesvol te implementeren, zijn een aantal factoren van groot belang. Hier komt ‘leiderschap in verandering’ van Kotter mooi van pas. Het start namelijk met de ‘sense of urgency’ of – liever nog, want positiever – ‘sense of excitement’. Binnen de organisatie moet men de urgentie van een nieuwe strategie ervaren. Daar waar het om urgentie gaat, is het van belang om angst en onzekerheid te reduceren. Enthousiasme ontstaat als men de nieuwe strategie als inspirerend, uitdagend en motiverend ervaart.
Maar daarmee ontstaat er nog geen voldoende begrip en eigenaarschap. Daar is meer voor nodig, waaronder een leidende groep die het voortouw neemt. Marc Lammers noemt dit in zijn boek ‘Flow, van goed naar goud’ de superpromotors. De juiste groep mensen om de verandering te leiden. Mensen weten te bewegen en draagvlak weten te creëren. Mochten de visie en strategie nog niet concreet zijn, dan vertaalt deze groep deze naar een begrijpelijke visie en routemap. Dat helpt om onzekerheid en wantrouwen grotendeels weg te nemen en creëert draagvlak en betrokkenheid. Dan ben je er echter nog niet, want: willen is één, kunnen is twee. Dus zorg dat barrières geslecht worden, neem mogelijke belemmeringen weg.
Zodra begrip ontstaat en men begrijpt waar men een bijdrage aan gaat leveren, ontstaat ruimte voor eigenaarschap. Belangrijk en terecht dat men dit als reden benoemt waarom implementatie veelal moeizaam verloopt. Eigenaarschap houdt in dat je je ergens verantwoordelijk voor voelt én deze verantwoordelijkheid neemt. Als je eigenaarschap toont, doe je iets omdat je het belangrijk vindt, omdat je je eigenaar voelt van de uitkomst. En gezien een transitie een lange adem vergt alvorens deze succesvol geïmplementeerd en geborgd is, is eigenaarschap essentieel. Want ook als het even tegenzit, zal men zich verantwoordelijk voelen voor de uitkomst. Daarbij is het wel belangrijk om te voorkomen dat energie weglekt. Vier zodoende tijdig quick wins en successen. Zo behoud je draagvlak. Het meest lastige is namelijk om te consolideren, vol te houden en door te zetten. Scherp houden is belangrijk. Tot slot, borg de verandering. Niet zelden wordt dit vergeten en is men binnen afzienbare tijd terug bij af.
Hopelijk heeft deze blog jou als ondernemer doen inzien dat een geplande strategie, gebaseerd op een langere horizon, helpt om je eigen weg te volgen. En daarmee minder afhankelijk te zijn van anderen, lees je concurrenten. Daarnaast hebben wij je een aantal handvatten willen meegeven om met strategieontwikkeling aan de slag te gaan binnen je eigen onderneming. Ben je ondanks dit alles bang om te verdwalen of heb je angst voor het onbekende. Wij zijn er voor jou. Wij houden ervan om met complexe vraagstukken aan de slag te gaan en helpen jou graag op weg.
Strategieontwikkeling is een vak op zich dat je er niet even bij doet. Wij kunnen ons voorstellen dat je voor het ontwikkelen van je strategie behoefte hebt aan een partner die jou met een frisse blik kritisch bevraagt en het strategieproces faciliteert. Iemand met passie om jou als ondernemer en jouw onderneming succesvoller en toekomstbestendig te maken. Die voor lange termijn succes gaat. Maar ook oog heeft voor resultaten op de korte termijn die als smeermiddel fungeren om te kunnen veranderen. Een partner die samen met jou, je managementteam en je onderneming bouwt aan een sterker organisatie en succesvolle teams. Iemand die niet weg gaat voordat de klus ook echt is geklaard en veranderingen zijn geïmplementeerd. Wij staan graag voor jou klaar. Geheel vrijblijvend gaan wij graag met jou in gesprek over jouw uitdagingen. Via de onderstaande button kun je je contactgegevens achterlaten, dan nemen we snel contact met je op. Bellen kan uiteraard ook.